Eind 2017 is in twee uitspraken nog maar eens benadrukt hoe streng de rechter is als het gaat om het indienen van een zienswijze bij een ontwerp-bestemmingsplan of ontwerp-omgevingsvergunning. Niet op tijd ingediend, betekent vrijwel altijd dat de rechter niet meer inhoudelijk naar je bezwaren zal kijken. Hoe goed en terecht die bezwaren ook kunnen zijn. In dit blog leg ik kort uit wat die uitspraken voor belanghebbenden betekenen.
Ontwerpbesluit
In het omgevingsrecht (en ruimtelijk bestuursrecht) komt het nogal eens voor dat voorgenomen besluiten eerst in ontwerp ter inzage moeten worden gelegd, voordat het definitieve besluit wordt genomen. De reden daarachter is onder meer om in een zo vroeg mogelijk stadium de in de omgeving wonende mensen en gevestigde bedrijven bij de besluitvorming te betrekken. Bij een ‘normale’ procedure wordt een besluit genomen waarna belanghebbenden bezwaar kunnen maken. Bij de zogenoemde ‘uniforme openbare voorbereidingsprocedure’ moet eerst een ontwerp ter inzage worden gelegd. Die uitgebreide procedure wordt met name gevolgd bij wijzigingen van bestemmingsplannen en vergunningen voor de meer ingrijpende projecten. Op dit soort ingrijpende plannen kunnen meestal niet alleen belanghebbenden reageren, zoals in de bezwaarprocedure, maar kan iedereen dat.
Belang van indienen zienswijze
Als je het niet eens bent met een voorgenomen besluit van de gemeente is het van enorm belang om op tijd een zienswijze in te dienen. De wet stelt (in artikel 6:13 Algemene wet bestuursrecht) namelijk een harde sanctie op het niet op tijd indienen van een zienswijze. Dien je geen zienswijze in of doe je dat wel maar ben je te laat, dan zal de rechter daarna niet meer inhoudelijk naar je bezwaren tegen het besluit kijken. Je bent dan niet-ontvankelijk, bijzondere uitzonderingen daargelaten. Het belang van het tijdig indienen van een zienswijze is dus bijzonder groot.
Kennisgeving ontwerpbesluit
Om een zienswijze tegen zo’n ontwerpplan of ontwerpvergunning in te kunnen dienen moeten omwonenden en anderen natuurlijk wel op de hoogte zijn van het feit dat dat ontwerp er is. Daarom is in artikel 3:12 van de Algemene wet bestuursrecht bepaald dat de gemeente het bestaan van het ontwerp bekend moet maken. Bij twee belangrijke onderdelen van die kennisgeving zal ik kort stilstaan. Het eerste is de manier waarop dat moet gebeuren en het tweede wat er dan in die kennisgeving moet staan.
Wijze van kennisgeving
De kennisgeving mag op verschillende manieren onder de aandacht worden gebracht van de omgeving. Het meest gebruikelijk is voor gemeenten een publicatie in het gemeenteblad, meestal in combinatie met een bericht op de website van de gemeente en een bericht in een huis-aan-huisblad in het betreffende gebied. Soms kiezen gemeenten er voor om de kennisgeving ook in de Staatscourant te publiceren (en in veel gevallen zijn ze dat ook verplicht). Bij de gemeente Nijmegen kun je je daarnaast ook aanmelden voor een e-mailservice waarmee je op de hoogte wordt gehouden. Ook is er een website die kan helpen bij het op de hoogte blijven van ontwikkelingen in je omgeving: https://overuwbuurt.overheid.nl. Let wel op: ook bij gebruik van die website is men niet gegarandeerd volledig op de hoogte. Van belang om te beseffen is in ieder geval dat de gemeente niet verplicht is om omwonenden echt (individueel) op de hoogte te stellen door hen bijvoorbeeld een brief te sturen. Ook niet als de gemeente al weet dat een van die omwonenden bezwaren heeft. Dat wordt nog eens bevestigd door een uitspraak van 20 december 2017 van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, de hoogste rechter op dit gebied.
In die zaak had iemand met een autoreparatiebedrijf zijn bezwaren geuit tegen een bestemmingsplanwijziging die het mogelijk maakte om naast zijn bedrijf 20 nieuwe woningen te bouwen. Nadat de gemeente Oisterwijk met zijn bezwaren naar zijn mening onvoldoende had gedaan, heeft de ondernemer beroep ingesteld bij de Raad van State. Nadat die hem in 2015 in het gelijk had gesteld, moest de gemeente de vaststelling van het bestemmingsplan opnieuw doen, zodat de gebreken die eraan kleefden zouden worden opgelost.
Het ontwerp van dat nieuwe wijzigingsplan wordt in 2016 zoals gebruikelijk door de gemeente bekendgemaakt in het huis-aan-huisblad in de gemeente, de Staatscourant en op de website van de gemeente. De gemeente heeft de ondernemer, ondanks dat hij dus uitgebreid tegen het eerdere plan heeft geprocedeerd, niet specifiek op de hoogte gesteld van het nieuwe plan. Nadat de ondernemer vervolgens weer beroep instelt tegen het uiteindelijk vastgestelde bestemmingsplan, is de bestuursrechter keihard. De gemeente heeft de kennisgeving volgens de regels bekendgemaakt, de ondernemer had een zienswijze in moeten dienen en hij heeft dat niet gedaan. Dat betekent dat hij niet-ontvankelijk is bij de rechter en die zijn bezwaren dus inhoudelijk niet beoordeelt. Uit deze uitspraak blijkt maar weer eens hoe belangrijk het is om zelf de kennisgevingen van de gemeente in de gaten te houden. Er op vertrouwen dat de gemeente jou (als degene die direct naast het project woont of zijn bedrijf heeft) wel op de hoogte zal stellen, is erg riskant en kan er dus zomaar toe leiden dat zelfs de rechter jouw bezwaren tegen een plan, hoe goed en terecht die bezwaren misschien ook zijn, niet eens meer bekijkt.
Inhoud kennisgeving
Wie verwacht dat een kennisgeving van een ontwerp ook uitgebreide informatie moet bevatten over het plan, kan bedrogen uitkomen. Daar kwamen twee mensen in Sommelsdijk recentelijk nog eens achter. In een zaak bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 29 november 2017 hadden zij aangekaart dat in de kennisgeving van de bouw van een loods (op het perceel naast dat van hen) niet was aangegeven dat de bouw daarvan gedeeltelijk buiten het bouwvlak lag. Het bouwvlak is simpel gezegd het gedeelte van een perceel waarop normaal gesproken gebouwd mag worden. De gemeente had in de kennisgeving alleen het volgende aangegeven:
“Activiteit bouwen/planologische afwijking:
– Sommelsdijk, [locatie]: bouwen loods.”
Daarbij was verder aangegeven waar de verdere stukken konden worden geraadpleegd: in het gemeentehuis en op de website van de gemeente. Volgens de rechter is dat voldoende. De ‘zakelijke inhoud’, zoals het in de wet staat, is hiermee voldoende weergegeven.
Conclusie
Wil je op de hoogte blijven van wat er in je omgeving gebeurt en de mogelijkheid hebben je bezwaren te uiten tegen een plan in je omgeving, dan moet je zelf de daarvoor bestemde communicatiekanalen in de gaten houden. Ga er niet klakkeloos vanuit dat de gemeente je wel op de hoogte zal stellen bij een (groot) project pal naast je woning. Gelukkig doen sommigen gemeenten dat wel, maar er vanuit gaan kan zeer grote gevolgen hebben. Mocht je vragen hebben naar aanleiding van dit blog of zelf in aanraking komen met een ontwerpbesluit waar je bezwaren tegen hebt, neem dan gerust contact met ons op.
Wilco Ploeg
Student-medewerker IJzer Advocaten
[De auteur van dit artikel is niet meer werkzaam bij IJzer Advocaten]
De uitspraken zijn te raadplegen via: http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RVS:2017:3515 en http://deeplink.rechtspraak.nl/uitspraak?id=ECLI:NL:RVS:2017:3269.